Krappe arbeidsmarkt
Niet eerder nam de krapte op de arbeidsmarkt zulke enorme proporties aan, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) al midden augustus toen er voor het eerst – sinds het CBS begon met de metingen – meer vacatures dan werklozen in Nederland waren.
Dat statement kwam overigens niet als een verrassing. De afgelopen zomermaanden verschenen al berichten over de toenemende problemen door het gebrek aan arbeidskrachten. Zo reed de NS met minder treinen, vloog Transavia op een aantal vluchten zonder bagage en skipten veel winkeliers de koopavond. ABN AMRO spreekt daarom van ‘heuse groeipijnen’ voor de economische groei.
Groeipijnen
Volgens de bank zit een aantal sectoren in 2021 weer op het niveau van vóór de crisis, zoals de industrie (+12%), technologie, media en telecom (+4%) en zakelijke dienstverlening (+5%). Tegelijkertijd hebben bedrijven in veel sectoren te maken met onzekerheden die hun groei kunnen maken of breken, stelt Franka Rolvink Couzy, hoofd sector research van ABN AMRO. “Ten eerste kampen veel sectoren met ‘groeipijnen’, zoals hoge grondstofprijzen, verstoringen in internationale toeleveringsketens en personeelstekorten die sterker zijn dan voorheen, nu sectoren na lange tijd weer open zijn gegaan. Deze ‘groeiremmers’ zijn een rechtstreeks gevolg van de pandemie. Ten tweede kampen sectoren met structurele problemen die al vóór de crisis aan de orde waren, zoals klimaatverandering en de vergrijzing.”
Horeca
Een sector die nog niet op het niveau van vóór de crisis zit, is logischerwijs de horeca. Toch heeft ook deze branche nu al te maken met groeipijnen. Nu de meeste horecazaken weer open zijn, beschouwt bijna één op de drie horecaondernemers het personeelstekort als een grote belemmering. Bovendien heerst de vrees dat medewerkers die tijdens corona elders zijn gaan werken, niet meer naar de horeca terugkeren. Maar er is ook perspectief: het tekort aan arbeidskrachten kan deels worden teruggebracht, bijvoorbeeld door personeel dat waarschijnlijk ‘vrij’ komt bij bedrijven die zonder overheidssteun mogelijk omvallen.
Foodsector
De opening van de horeca zorgt ook in de foodsector voor groei (+2&). Ook in die sector is het personeelstekort een reden tot zorg, evenals de hoge grondstofprijzen. Ook de retail heeft te maken met ‘groeiremmers’. Zo blijven fysieke winkels kwetsbaar door de sterke groei van ‘online’ in 2021 (+25%). ABN AMRO verwacht dat per saldo sprake is van een lichte omzetdaling (-0,5 procent), om in 2022 (+ 1,5%) terug te veren naar het niveau van vóór corona.
Industrie
Wat betreft de industriesector: die groeit als nooit tevoren. Met name in de machine-industrie is er sprake van een ongekend groeitempo. Dit jaar bedraagt de groei in dit segment volgens ABN AMRO zo’n 30%, na een krimp van 2,5% in 2020. De keerzijde is dat ruim een kwart van alle industriële bedrijven kampt met grote tekorten aan materialen en arbeidskrachten, terwijl er juist méér personeel nodig is om aan de vraag te voldoen.
TMT
In de TMT-sector doet zich een vergelijkbare ontwikkeling voor. Zo kwam de digitalisering door het massale thuiswerken in een stroomversnelling en groeide in de eerste helft van 2021 vooral de IT-branche (+7,8%) sterk. Echter is ook hier sprake van ‘groeiremmers’, benadrukt ABN AMRO, zoals het snel groeiende tekort aan IT-programmeurs en -ontwikkelaars. Het nijpende tekort aan arbeidskrachten doet zich ook voor in andere sectoren die de weg naar groei hebben gevonden, zoals transport en logistiek, zakelijke dienstverlening en de bouwsector.